Wie ernstig ziek is of stervende, heeft op een bijzondere wijze Gods genade nodig. Daartoe kan het sacrament van de ziekenzalving steun, hulp en de genade van de heilige Geest geven aan de zieke.

Aan ernstig zieken, aan mensen die voor een levensgevaarlijke operatie staan of aan mensen die hun levenseinde zien naderen kan het sacrament van de ziekenzalving worden toegediend. Het sacrament is bedoeld om kracht te geven in het lijden.

Vroeger werd het sacrament van de ziekenzalving het H. Oliesel genoemd. Dat heeft de bijklank van het denken aan de dood, maar de ziekenzalving wordt niet exclusief aan stervenden toegediend. Aan mensen die bijzonder zwak zijn zonder dat zij aan een levensbedreigende ziekte lijden, mag de ziekenzalving worden toegediend. De dood zou als een dief in de nacht kunnen komen.

Het sacrament van de ziekenzalving geeft de zieke of stervende persoon de genade van de heilige Geest. Het geeft de mens hulp en steun tot zijn heil en het schenkt hem hoop en vertrouwen op God en tegen de angst voor de dood en eigen zonde. De kracht van het sacrament komt tot uiting dat het de zieke helpt het lijden te dragen of te bestrijding. Het kan genezing verlenen en zonodig de vergeving van de zonden.

Het evangelie getuigt van de lichamelijke en geestelijke zorg van Jezus voor de zieken. Jezus geeft ook de opdracht om hulp en aandacht te besteden aan de zieken.Het sacrament van de ziekenzalving is door Christus ingesteld en in de brief van de heilige apostel Jakobus aanbevolen. In de brief van Jakobus staat dat de zieken met olie moet worden gezalfd met het doel dat zij worden gered. Daarom is de zalving voor gelovigen die ernstig verzwakt zijn, door ziekte of door ouderdom.

Het sacrament kan, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het doopsel en het vormsel, worden herhaald, telkens als de noodzaak aanwezig is, bijvoorbeeld bij herhaaldelijke operaties, of bij mensen op zeer hoge leeftijd, waarvan hun gezondheid is achteruitgegaan.

Het sacrament van de ziekenzalving kent traditioneel een aantal vaste elementen:

•de biecht of bezinning,
•de zalving, waarbij de pastor met gewijde olie bij de ernstig zieke of stervende op voorhoofd en beide handen een kruisteken maakt,
•de zegen met handoplegging en
•de eucharistieviering, waarbij de H. Communie wordt uitgedeeld. Met het sacrament der zieken ontvangt de stervende de absolutie, de vergeving van zonden.